ERRAdata działa FAIR, czyli o wykorzystywaniu pełnego potencjału danych dotyczących energii

ERRAdata działa FAIR, czyli o wykorzystywaniu pełnego potencjału danych dotyczących energii

Historia świata to historia zdobywania wiedzy, z tym że niegdyś nauka cierpiała na brak dostatecznej informacji, obecnie – paradoksalnie, dokucza naukowcom jej nadmiar. Stąd właśnie zrodziła się potrzeba efektywnego segregowania danych.  Problem wykorzystania dużej ilości danych dotyka także badań nad energią. Wykorzystanie tego ogromnego potencjału ma kluczowe znaczenie dla przyspieszenia wprowadzania na rynek wyników badań, a tym samym dla skutecznej transformacji w kierunku systemu opartego na czystej energii.

Większość baz danych z zakresu energii nie pozwala na wykorzystanie zaawansowanych narzędzi analitycznych, co skutkuje zaprzepaszczeniem możliwości, które wynikają z rozwiązań ICT (ang. Information and Communication Technologies), podczas gdy przejście na niskoemisyjne systemy energetyczne wymaga integracji interdyscyplinarnych i złożonych danych. Z drugiej strony obserwuje się stale rosnącą liczbę niewykorzystywanych baz danych z zakresu energii, a przecież dostępność nowych danych oraz techniki analityczne pomagają w prowadzeniu zaawansowanych badań w dziedzinie energii.  Przejrzyste zarządzanie danymi stanowi podstawę do opracowywania nowych rozwiązań dla przemysłu, natomiast społeczeństwu pozwala na wybór, monitorowanie oraz wdrażanie rozwiązań w zakresie transformacji energetycznej. Przykładowo, badania takie pozwoliłyby na lepsze zrozumienie, jak zjawiska społeczne kształtują system energetyczny.

Odpowiedzią na te problemy ma być projekt EERAdata.  Jego celem jest lepsze udostepnienie baz danych z zakresu energetyki niskoemisyjnej, zgodnie z założeniami ekosystemu FAIR, którego nazwę oparto na czterech wyrażeniach: Findability (możliwość wyszukania), Assessibility (dostępność), Interoperability (interoperacyjność), Re-usability (możliwość ponownego wykorzystania).

Projekt EERAdata realizowany jest przez konsorcjum, którym kieruje Western Norway University of Applied Sciences (HVL), a partnerami są İzmir University of Economics (IUE), Austrian Institute of Technology (AIT), Italian National Agency for New Technologies, Energy and Sustainable Economic Development (ENEA), Główny Instytut Górnictwa (GIG) oraz European Energy Research Alliance (EERA). Projekt zainaugurowano w marcu tego roku, a potrwają one aż do lutego 2023 roku.

Bazy danych są obecnie podstawowym warsztatem pracy naukowca i jak każdy warsztat muszą podlegać regułom dobrego zasobu, profesjonalizmu i ergonomii. Przykładowo, zestawienie metadanych dla technologii pozwala na ich porównywanie oraz przedstawienie zalet i wad.

Dobrze zorganizowane bazy, skonstruowane i skonsolidowane dzięki programowi EERAdata pozwolą na komfortowe i wszechstronne wykorzystywanie pełnego potencjału danych dotyczących energii. Nowa infrastruktura danych zostanie opracowana poprzez szerokie zaangażowanie społeczności, skupionej wokół energetyki. EERAdata opracuje otwartą platformę bezproblemowego dostępu do danych, dotyczących energii oraz utworzy grupę ekspertów i administratorów danych, aby ułatwić mentalną zmianę w kierunku FAIR oraz otwartości danych.

Do promowania potencjału istniejących danych wykorzystane zostanie 50 baz danych i przedstawione zostaną 4 studia przypadków, dla których wspólnie zaproponowane zostaną standardy FAIR, a  które dotyczyć będą:

  1. efektywności budynków,
  2. sieci przesyłowych oraz dystrybucja energii elektrycznej,
  3. rozwiązań w zakresie materiałów dla energetyki niskoemisyjnej
  4. polityki z obszaru energetyki niskoemisyjnej oraz efektywności energetycznej.

Rozwijana będzie też  platforma społecznościowa, zapewniająca dostęp do zasobów baz danych dotyczących energii  oraz dostęp do wiedzy, poprzez systematycznie realizowane warsztaty. To pozwoli zaangażować ekspertów zajmujących się energetyką niskoemisyjną. Kolejnym celem EERAdata jest bowiem stworzenie grupy ekspertów i administratorów danych FAIR oraz zapewnienie elementów informacyjnych i szkoleniowych dostosowanych do potrzeb środowiska badawczego zajmującego się energetyką niskoemisyjną.

EERAdata powiązana jest z European Open Science Cloud (EOSC), europejską platformą danych otwartych dla nauki oraz wieloma krajowymi inicjatywami w zakresie otwartej nauki.

Istotnym działaniem jest także koordynowanie zarządzania danymi w dziedzinie energii w ramach EERA i poza nią.

European Energy Research Alliance (EERA) to  stowarzyszenie europejskich publicznych ośrodków badawczych i uniwersytetów, zajmujących się badaniami nad energetyką niskoemisyjną. Jednym z elementów misji EERA jest stymulowanie europejskich badań nad energią w kierunku społeczeństwa neutralnego klimatycznie do roku 2050. EERA zrzesza ponad 250 organizacji z 30 krajów i jest największą w Europie wspólnotą badawczą w dziedzinie energii. EERA koordynuje swoją działalność badawczą poprzez 17 wspólnych programów badawczych (ang. Joint Programmes). Projekt EERAdata jest inicjatywą wspólnego programu badawczego e3s "Ekonomiczne, środowiskowe i społeczne skutki przemian energetycznych".

Główny Instytut Górnictwa  jako jedyna instytucja z Polski uczestniczy w realizacji projektu EERAdata. Projekt dofinansowany jest ze środków unijnego programu badań i innowacji "Horyzont 2020". Komisja Europejska finansuje projekt EERAdata kwotą 1 mln euro.

BJ

Opublikowano w PGG Magazyn, kwiecień 2020

+ 48-32-259-2000