GIGa ogród uczonych.

GIGa ogród uczonych.

czyli kilka słów o Bibliotece Głównego Instytutu Górnictwa.

Stara arabska sentencja powiada, że biblioteki są ogrodami uczonych. Ta metafora, efektowna niczym wysmaczony arabski ornament, doskonale opisuje warsztat pracy każdego naukowca. Dobrze działająca i doskonale wyposażona w zbiory biblioteka stanowi bowiem zaplecze naukowe i informacyjne badaczy oraz określa prestiż każdej placówki naukowej.

Dlatego też Bibliotekę Naukową GIG zaczęto tworzyć już z chwilą powołania Instytutu Naukowo-Badawczego Przemysłu Węglowego, w roku 1945. Księgozbiór stanowiło wówczas 1500 tomów przekazanych przez Wałbrzyskie Zjednoczenie Przemysłu Węglowego, inne jednostki resortu górnictwa oraz osoby prywatne. W 1950 r., po uzyskaniu statusu Biblioteki Naukowej, jej księgozbiór liczył już 9500 woluminów. Lata pięćdziesiąte i sześćdziesiąte były okresem systematycznego powiększania księgozbioru, intensywnej współpracy z Ośrodkiem Informacji GIG oraz innymi bibliotekami krajowymi i zagranicznymi. Od1971 roku Biblioteka zaczęła udostępniać zbiory w zaprojektowanych specjalnie dla niej pomieszczeniach. Na przestrzeni lat siedemdziesiątych i osiemdziesiątych księgozbiór urósł do 120 000 woluminów, a co roku bibliotekę odwiedzało około 7000 czytelników.

Lata dziewięćdziesiąte to początek ery cyfrowej. Na bazie pierwszego programu użytego do komputeryzacji prac (Micro ISIS), stworzono komputerowy katalog książek oraz adnotowaną bibliografię, dotyczącą górnictwa węgla kamiennego i inżynierii środowiska. Wykorzystano go także do stworzenia systemu wypożyczania książek i rejestracji kart czytelników. W 1999 r. wdrożono nowy sieciowy system komputerowy Nauka - Moduł Biblioteka, opracowany przez pracowników Zakładu Informatyki GIG przy współudziale pracowników Biblioteki. W systemie tym budowane są trzy katalogi biblioteczne: katalog książek, czasopism i dokumentacji prac naukowo-badawczych. Dostęp do katalogów mają wszyscy pracownicy Instytutu pracujący w sieci.

W 2010 roku biblioteka przeszła kolejną, finansowaną w znacznej części ze środków Unii Europejskiej, modernizację i włączona została w strukturę Centrum Szkoleniowo-Informacyjnego GIG.

Bogate zbiory Biblioteki obejmują szeroką tematykę, związaną z kierunkami badań Instytutu. Oczywiście dominuje tu górnictwo, ze szczególnym uwzględnieniem górnictwa węgla kamiennego, inżynieria środowiska i ekologia, szeroko pojmowana technika, geologia, chemia, fizyka, ekonomia, energetyka, naukoznawstwo, a także  mikrobiologia, statystyka matematyczna, przetwarzanie sygnałów, analiza ryzyka, inżynieria materiałowa.

Biblioteka posiada dwa rodzaje katalogów - tradycyjne i komputerowe. Te pierwsze to - katalog alfabetyczny typu kartkowego zawierający karty katalogowe książek gromadzonych do 1998 roku (opisy publikacji wydanych później znajdują się już w katalogach komputerowych) oraz kartoteki pomocnicze na przykład prac doktorskich czy prac naukowo-badawczych GIG.

Katalogi komputerowe to kilka baz - przede wszystkim katalog książek, zawierający opisy wydawnictw zwartych od 1978 r., wszystkich wydawnictw seryjnych i wydawnictw GIG. Baza ta zawiera obecnie ponad 26 tysięcy rekordów. Wyszukiwanie w katalogu jest możliwe poprzez prawie wszystkie elementy opisu (autor, tytuł, współautor, opracowujący, redaktor, nazwa serii, język, znaki ISBN i ISSN) oraz poprzez wybór słów kluczowych.

Ciekawym zbiorem jest katalog dokumentacji prac naukowo-badawczych, prowadzonych przez GIG, obejmujący prace od 1988 roku i liczący obecnie ponad 7 tys. rekordów.

Nieocenione źródło informacji bibliograficznej z zakresu górnictwa i inżynierii środowiska stanowi z kolei "Przegląd Dokumentacyjny". Periodyk ten rejestruje zawartość polskich i zagranicznych czasopism naukowych oraz materiałów konferencyjnych, dostępnych w bibliotece naukowej GIG i jest drukowaną wersją bibliograficznej bazy PROL-gig, dostępnej w czytelni biblioteki naukowej GIG. Miesięcznie do bazy wprowadza się około 160 pozycji.

Ze zbiorów Biblioteki - na miejscu w czytelni - mogą korzystać wszyscy zainteresowani. Znajduje się tu księgozbiór podręczny, w skład którego wchodzą: encyklopedie, poradniki, słowniki i katalogi ułożone według dziedzin wiedzy oraz bieżące czasopisma ułożone alfabetycznie według tytułów. Prawo do wypożyczania na zewnątrz mają pracownicy Instytutu, przedsiębiorstw przemysłowych, kopalń oraz nauczyciele akademiccy.

Od 2015 r. Biblioteka Naukowa Głównego Instytutu Górnictwa umieszcza swoje zbiory na platformie Śląskiej Biblioteki Cyfrowej, dzięki czemu możliwy jest zdalny dostęp do pełnych tekstów wielu publikacji.

I choć, przytoczona na wstępie, stara arabska sentencja nie przewidziała ani wirtualnych spacerów, ani cyfrowych ogrodów - prawda o roli biblioteki dla dobrostanu ludzi nauki jest wciąż niezmiennie aktualna.

BJ

Opublikowano w PGG Magazyn, luty 2019

 

+ 48-32-259-2000